Hashimoto to choroba autoimmunologiczna, która może dotyczyć zarówno kobiet, jak i mężczyzn, choć znacznie częściej diagnozuje się ją u kobiet. W procesie leczenia, obok farmakoterapii, duże znaczenie ma zmiana stylu życia – przede wszystkim właściwie skomponowana dieta ograniczająca czynniki prozapalne. Coraz częściej zwraca się również uwagę na korzystne działanie ziół. Które z nich mogą wspierać pracę tarczycy, a których lepiej unikać?
Czy zioła mogą pomóc w Hashimoto?
Hashimoto to jedna z podstawowych przyczyn niedoczynności tarczycy. Choroba może rozwijać się przez wiele lat, na początku nie dając poważnych objawów. Na czym polega? Organizm zaczyna „atakować sam siebie”, niszcząc komórki tarczycy. Efektem autoagresji układu odpornościowego są zaburzenia pracy gruczołu.
Osoby zmagające się z chorobą Hashimoto bardzo często odczuwają:
- nadmierną senność i uczucie zmęczenia, nieadekwatne do poziomu wysiłku,
- osłabienie siły mięśni i wolniejszą regenerację po aktywności,
- zmniejszoną tolerancję wysiłku fizycznego,
- problemy z pamięcią, koncentracją i spowolnienie tempa myślenia,
- zaparcia wynikające ze spowolnienia funkcji przewodu pokarmowego.
Często pojawiają się także:
- nadmierne wypadanie włosów,
- suchość skóry,
- przyrost masy ciała, który zwykle wynika ze spowolnienia metabolizmu oraz zatrzymywania wody w organizmie.
Wsparcie tarczycy poprzez optymalizację poziomu kortyzolu
W leczeniu Hashimoto, oprócz farmakoterapii i diety ograniczającej stan zapalny, coraz większą uwagę zwraca się na równowagę układu odpornościowego i hormonalnego. Jednym z kluczowych elementów, który wpływa zarówno na samopoczucie, jak i funkcjonowanie tarczycy, jest kortyzol tzw. hormon stresu regulowany przez oś podwzgórze–przysadka–nadnercza (HPA).
Przewlekły stres oraz zaburzenia rytmu dobowego mogą powodować wzrost poziomu kortyzolu, co utrudnia konwersję hormonu T4 do jego aktywnej formy T3, a tym samym może nasilać objawy niedoczynności tarczycy, takie jak zmęczenie, senność, wolniejsza regeneracja czy problemy z koncentracją.
Warto wiedzieć, że kortyzol naturalnie zmienia się w ciągu dnia:
- rano jego poziom powinien być najwyższy – aby wspierać pobudzenie, energię i jasność umysłu,
- wieczorem najniższy, co ułatwia wyciszenie i zasypianie.
Przyjmuje się, że orientacyjne wartości referencyjne przedstawiają się następująco:
- rano: 5–25 µg/dl (138–690 nmol/l),
- wieczorem: 2–10 µg/dl (55–276 nmol/l).
Jeżeli poziom kortyzolu nie spada wieczorem, lub przeciwnie – jest zbyt niski o poranku, może to świadczyć o zaburzeniu rytmu okołodobowego, przewlekłym stresie lub przeciążeniu nadnerczy. W praktyce objawia się to m.in.: trudnością z porannym wstawaniem, „mgłą mózgową” w pierwszej połowie dnia, spadkiem energii popołudniu oraz pobudzeniem wieczorem, które utrudnia zasypianie.
Polecane zioła na Hashimoto
Hashimoto to choroba, która wymaga holistycznego podejścia. Każdy przypadek należy więc traktować indywidualnie.
Ze względu na to, że jest to choroba, która wywołuje przewlekły stan zapalny gruczołu tarczycy, to najczęściej stosuje się zioła wykazujące działanie przeciwzapalne takie jak:
- ashwagandha;
- pokrzywa indyjska;
- wąkrotka azjatycka;
- bakopa.
Coraz więcej lekarzy w swojej praktyce gabinetowej, oprócz terapii farmakologicznej, wykorzystuje naturalne metody wspierania pracy tarczycy, w tym ashwagandhę.
Dlaczego akurat tę roślinę, szczególnie popularną w medycynie ajurwedyjskiej?
Ashwagandha należy do roślin adaptogennych, czyli takich, które:
- nie mają toksycznego wpływu na organizm człowieka,
- pomagają w przywróceniu organizmu do naturalnej równowagi,
- nie uzależniają.
Udowodniono, że ashwagandha wpływa na poziom hormonów FT3 (trójjodotyroniny) i FT4 (tyroksyny), co przekłada się na poziom TSH (tyreotropiny).
Wspomaga ochronę ogólnego stanu zdrowia dzięki działaniu antyoksydacyjnemu, dlatego może być dobrym uzupełnieniem diety przeciwzapalnej.
Zaburzenia pracy tarczycy nie pozostają bez wpływu na samopoczucie. Osoby chorujące na Hashimoto często zmagają się ze spadkami nastroju, rozdrażnieniem i zmęczeniem. Ashwagandha przyczynia się do zachowania równowagi emocjonalnej.
Ashwagandha jest również adaptogenem, który optymalizuje poziom kortyzolu w organizmie, co może przekładać się na większą stabilność energetyczną w ciągu dnia i lepsze samopoczucie osób z Hashimoto.
Dobrym wyborem może być także różeniec górski (Rhodiola rosea), który wspiera odporność na stres i pomaga regulować poziom energii.
Ostrożność podczas stosowania ziół na Hashimoto
Holistyczne podejście do choroby Hashimoto przekłada się na lepsze samopoczucie chorych i poprawia ich komfort życia. Warto jednak pamiętać, że nie wszystkie zioła powinny być stosowane w przypadku tego schorzenia.
Wśród ziół niewskazanych przy niedoczynności tarczycy, spowodowanej m.in. chorobą Hashimoto, wymienia się najczęściej melisę, szałwię, passiflorę, serdecznik czy rozmaryn, które mogą negatywnie wpływać na pracę tarczycy u osób chorujących na Hashimoto.
Źródła:
Panda, S, and A Kar. “Changes in thyroid hormone concentrations after administration of ashwagandha root extract to adult male mice.” The Journal of pharmacy and pharmacology [online. [nr] 50/9, 1998, s. 1065-1068.
Malik, Arvind & Mehta, Vikas & Dahiya, Vishal. “Effect of Ashwagandha (Withania Somnifera) Root Powder Supplementation on the VO2 MAX. and Hemoglobin in Hockey Players. Inational Journal of Behavioral Social and Movement Sciences [online]. [nr] 02, 2013, s. 91-97.
Dey, A., Chatterjee, S., & Kumar, V. “Low dose effects of a Withania somnifera extract on altered marble burying behaviour in stressed mice”. Journal of Intercultural Ethnopharmacology [online]. [nr] 5/3, 2016, s.274-277.
Sangita Chandra et al. “Evaluation of Anti-inflammatory Effect of Ashwagandha: A Preliminary Study in vitro”. Pharmacognosy Journal [online]. [nr] 4/29, 2012, s. 47-49.
Sinha SR, Prakash P, Keshari JR, Kumari R, Prakash V. Assessment of Serum Cortisol Levels in Hypothyroidism Patients: A Cross-Sectional Study. Cureus. 2023 Dec 8;15(12):e50199. doi: 10.7759/cureus.50199. PMID: 38192949; PMCID: PMC10772313.
Sharma AK, Basu I, Singh S. Efficacy and Safety of Ashwagandha Root Extract in Subclinical Hypothyroid Patients: A Double-Blind, Randomized Placebo-Controlled Trial. J Altern Complement Med. 2018 Mar;24(3):243-248. doi: 10.1089/acm.2017.0183. Epub 2017 Aug 22. PMID: 28829155.
Arumugam V, Vijayakumar V, Balakrishnan A, B Bhandari R, Boopalan D, Ponnurangam R, Sankaralingam Thirupathy V, Kuppusamy M. Effects of Ashwagandha (Withania Somnifera) on stress and anxiety: A systematic review and meta-analysis. Explore (NY). 2024 Nov-Dec;20(6):103062. doi: 10.1016/j.explore.2024.103062. Epub 2024 Sep 21. PMID: 39348746.
wykorzystywane lub traktowane jako porada medyczna.
