Olejek z oregano zyskuje coraz większą popularność dzięki swoim właściowościom antybiotycznym, przeciwpasożytniczym oraz przeciwalergicznym.
Z tego wpisu dowiesz się:
- czym jest olejek z oregano i w jakich formach można go dostać;
- jakie są jego właściwości i zastosowania;
- w jaki sposób bezpiecznie go stosować;
- kto może, a kto nie powinien go używać
Kilka ważnych informacji
Olejek z oregano jest naturalnym olejkiem eterycznym powstającym na drodze destylacji parą wodną. Wytwarza się go z różnych gatunków rośliny m.in. origanum vulgare, origanum hirtum, origanum minutiflorum.
Uwaga: należy on do tzw. olejków parzących, przez co jego nieprzemyślane stosowanie może wiązać się z przykrymi konsekwencjami. Nierozcieńczony, (bądź niewystarczająco rozcieńczony) zastosowany na skórę lub wewnętrznie może wywołać objawy oparzenia.
Poddany prawidłowej obróbce jest bogaty w liczne substancje o silnym działaniu:
- Karwakrol – główny składnik olejku. Jest fenolem o silnym działaniu leczniczym, ma zdolność zwalczania różnego rodzaju infekcji bakteryjnych.
- Tymol – wykazuje właściwości antyseptyczne, dzięki czemu świetnie sprawdza się w leczeniu zakażeń grzybiczych. Chroni także przed toksynami.
- Kwas rozmarynowy – ma działanie antyhistaminowe, dlatego jest skuteczny w leczeniu reakcji alergicznych. Oprócz tego jest silnym przeciwutleniaczem i wykazuje właściwości przeciwzapalne
- Terpeny – działają silnie antybakteryjnie
- Naringina – może powstrzymywać wzrost komórek nowotworowych
- Linalol – łagodzi stres i niepokój
- Beta-Kariofilen – ma działanie przeciwzapalne
Powyższe składniki występują w zmiennych ilościach, w zależności od miejsca, metody i warunków uprawy. Najsilniejsze działanie wykazują rośliny rosnące dziko, ponieważ żyjąc w trudnych warunkach, były zmobilizowane do wytworzenia większej ilości substancji obronnych.
Olejek z oregano sprzedawany jest pod różnymi postaciami:
- 100% olejek eteryczny z oregano, który jest stężony i przed użyciem musi zostać odpowiednio rozcieńczony.
- Suplement, w którym olejek z oregano jest już rozcieńczony w oleju bądź oliwie. Na opakowaniu powinna znaleźć się informacja dotycząca składu (np. 20% olejek eteryczny z oregano, 80% oliwa). W tego typu suplementach olejek z oregano stanowi zwykle od 5 do 20% i w takim rozcieńczeniu jest on już gotowy do spożycia drogą doustną. Natomiast do stosowania zewnętrznego, na skórę takie rozcieńczenie jest wciąż zbyt mocne. W mieszankach nakładanych zewnętrznie stężenie olejku z oregano powinno wynosić maksymalnie 1%.
Czysty, stężony olejek eteryczny ma większą liczbę zastosowań i jego stosowanie jest bardziej ekonomiczne. Kapsułki są z kolei bardziej wygodną formą. Jednak przy ich wyborze trzeba zwrócić uwagę na to, że zwykle stoją w temperaturze pokojowej, co nie wpływa dobrze na jakość oleju nośnikowego.
Jak stosować olejek z oregano?
Znanych jest kilka zastosowań. Doustnie jako suplement lub antybiotyk, zewnętrznie na skórę, poprzez inhalacje, bądź w formie kąpieli.
Jeżeli chcesz przyjmować olejek z oregano doustnie, przez dłuższy czas w formie suplementu wystarczy 1-2 krople olejku eterycznego dziennie, a jego stężenie w mieszance powinno wynosić pomiędzy 5% a 20%. Przy czym więcej wcale nie oznacza lepiej i 5% jest już naprawdę wystarczającą dawką profilaktyczną. Zwłaszcza zaczynając przygodę z oregano warto zacząć od niższych stężeń.
Olejek rozpuszcza się w:
- tłuszczach (np. oliwa z oliwek, olej lniany, kokosowy, z wiesiołka)
- kwasach (np. ocet jabłkowy)
- miodzie
- emulsjach (np. mleko, jogurt)
- alkoholu
Najlepszą i najbardziej naturalną metodą będzie jednak po prostu dodawanie go w minimalnych ilościach do posiłków (1 kropla na całe danie wystarczy). Warto też najpierw zakropić olejek na łyżeczkę i dopiero dodać do przygotowywanego sosu/zupy, by uniknąć dodania zbyt dużej ilości.
Jakie korzyści może przynieść taka suplementacja?
- wzmacnia odporność
- dostarcza antyoksydanty
- wspomaga funkcję wątroby
- łagodzi objawy alergii
- obniża poziom cukru we krwi
- pomaga uporać się z przeziębieniem i infekcjami górnych dróg oddechowych
Olejek z oregano jako naturalny antybiotyk
Olejek można stosować również jako antybiotyk podczas infekcji bakteryjnej lub podczas infekcji wirusowej. Wtedy ilość olejku zwiększa się do 5-7 kropli 3 razy dziennie (wciąż należy go rozcieńczyć do maks. 20%). Taką kurację powinno stosować się najdłużej przez 7 – 10 dni.
Kiedy stosujemy taką dawkę?
- przy infekcjach o podłożu grzybiczym (działa na szczepy Candida, Fusarium, Aspergillus, Rhizopus i Penicillium)
- przy pasożytach (wykazano, że działa na pasożyty: Blastocystis homini, Endolimax nana, Entamoeba hartmanna
- przy infekcjach bakteryjnych (m.in. szczepy Escherichia coli, Enterobacter, Bacillus, Listeria monocytogenes, Staphylococcus aureus)
W powyższych sytuacjach warto przed zastosowaniem zasięgnąć rady specjalisty.
Dlaczego dłuższe stosowanie w takich dawkach jest niebezpieczne?
Ponieważ silne działanie przeciwgrzybicze, przeciwpasożytnicze i przeciwbakteryjne może doprowadzić do wyjałowienia mikrobiomu jelit. O ile minimalne dawki pobudzają rozwój flory bakteryjnej, o tyle w większych dawkach olejek z oregano może stać się dla niej groźny (jak antybiotyk).
Zastosowanie zewnętrzne
Innym sposobem stosowania olejku z oregano, bardzo skutecznym a często niedocenianym, jest stosowanie go na skórę. Jest ono o tyle ciekawe, że olejek wchłonięty przez skórę dostaje się do krwiobiegu znacznie szybciej niż drogą pokarmową.
Tutaj jednak stężenie absolutnie nie powinno przekraczać 1%, w przeciwnym razie może grozić poparzeniem. Tak naprawdę już stężenie 0,2% wykazuje pozytywne działanie, a przy okazji jest całkowicie bezpieczne.
Tutaj także stężony olejek oregano możesz wymieszać ze swoim ulubionym olejem do ciała, ale także z kremem, balsamem lub odżywką. Ważne, by użyty preparat zawierał frakcję tłuszczową, w której olejek z oregano się rozpuści.
Kiedy najlepiej sprawdzi się ta metoda?
- przy chorobach reumatycznych
- przy bólu ucha (mieszanką przygotowaną w odpowiednim stężeniu posmaruj małżowinę uszną – nigdy nie wkraplaj do wnętrza ucha!)
- przy łupieżu o podłożu grzybiczym
- jako odstraszacz na insekty
Olejek z oregano można zastosować także w formie inhalacji lub parówki (dobrze sprawdzą się przy problemach z zatokami – ale nigdy nie stosuj go jako kropli do nosa).
Stosowanie olejku z oregano u dzieci
Wszystkie podane wyżej stężenia dotyczyły stosowania olejku u osób dorosłych. U dzieci, które są dużo bardziej wrażliwe na działanie różnych substancji, należy zachować szczególną ostrożność.
Ze względu na intensywność olejku eterycznego z oregano nie należy stosować przed ukończeniem 3 r.ż.
Między 3 a 6 rokiem życia można stosować go zewnętrznie w stężeniu nie przekraczającym 0,5%. Już mniejsze stężenia wykazują działanie, dlatego zwłaszcza u dzieci lepiej zastosować mniej niż przedobrzyć i wyrządzić maleństwu krzywdę. Bezpieczną opcją będę około 2-4 krople na 100 ml.
Skutecznym sposobem jest smarowanie rozcieńczonym olejkiem stópek dziecka np. podczas przeziębienia. Wchłonięty przez skórę olejek trafia do krwiobiegu i może wykazać się swoimi właściwościami.
Po 6 roku życia można zastosować olejek także doustnie. Należy jednak trzymać się niższych stężeń i stosować go raczej doraźnie niż w formie długotrwałej suplementacji. Pamiętajmy, że flora jelitowa dzieci jest znacznie delikatniejsza od naszej i łatwiej jej zaszkodzić.
Przykładowe przepisy na produkty z olejkiem oregano
Olejek do masażu dla dorosłych
- olej bazowy (np. oliwa z oliwek, olej lniany) – 50 ml
- stężony olejek eteryczny z oregano – 5 kropli
Do oleju bazowego dodaj olejek eteryczny, dokładnie wymieszaj. Stosuj na stopy, na klatkę piersiową (wtedy działanie przezskórne połączone będzie z inhalacją), smaruj bolące stawy, wmasuj w skórę głowy na 0,5-1 godzinę przed myciem, lub wykorzystaj do masażu całego ciała.
Olejek do masażu dla dzieci
- olej bazowy – 50 ml
- stężony olejek eteryczny z oregano – 1 kropla
Wymieszaj dokładnie i smaruj stópki dziecka w okresie przeziębienia.
Domowy suplement diety z olejkiem oregano
- olej bazowy (np. oliwa z oliwek, olej lniany) – 95 ml
- stężony olejek eteryczny z oregano – 5 ml
Wymieszaj dokładnie. Spożywaj 5 – 10 kropli dziennie na łyżce czystego oleju, jogurtu, miodu. Suplement przeznaczony dla dorosłych.
Przeciwwskazania
Olejek może wykazywać działanie rozkurczowe, a tym samym działać rozkurczowo na mięśnie macicy, dlatego jest przeciwwskazany w ciąży.
Jeśli chodzi o karmienie piersią, nie wykonuje się takich badań, więc nie ma odpowiednich danych. Lepiej zatem wstrzymać się ze stosowaniem w tym okresie.
Olejek ma działanie rozrzedzające krew, dlatego nie należy łączyć go z lekami o podobnym działaniu. Z tego samego powodu nie należy go stosować na dwa tygodnie przed planowanym zabiegiem. Kobiety mogą zaobserwować także zwiększone krwawienie podczas miesiączki.
Olejek może również obniżać stężenie cukru we krwi dlatego osoby przyjmujące leki przeciwcukrzycowe powinni uważać na jego spożywanie, zwłaszcza w większych ilościach.
Może także zmniejszać wchłanianie żelaza i cynku, dlatego uważaj z jego stosowaniem gdy podejrzewasz niedobory tych pierwiastków.
Powyższe zastrzeżenia odnoszą się głównie do stosowania wewnętrznego. Stosowanie na skórę jest bezpieczne, o ile dopilnujesz odpowiednio niskiego stężenia.
Uwaga!
Olejek z oregano jest bardzo dobrym przykładem stwierdzenia, że to co naturalne niekoniecznie jest bezpieczne. Oczywiście ma on wiele zalet i zastosowań, natomiast może również wiązać się z nieprzyjemnościami. Dlatego zawsze pilnuj odpowiedniego rozcieńczenia olejku, i nie stosuj go bez przerwy. Przyjmuj go w okresie przeziębień, zmniejszonej odporności, bądź w innych sytuacjach doraźnych. Stosowanie, nawet niewielkich ilości powinno trwać maksymalnie kilka dni. W ten sposób skorzystasz z właściwości olejku, a jednocześnie nie narazić się na objawy niepożądane (problemy gastryczne, zaburzenia rozwoju mikrobiomu jelitowego, podrażnienia błon śluzowych, oparzenia).
Źródła (kliknij, aby rozwinąć)
Nedorostova L., Kloucek P., Kokoska L., Stolcova M., Pulkrabek J. Antimicrobial properties of selected essential oils in vapour phase against foodborne bacteria. Food Cont., 2009; 20 (2), 157-160.
Elżbieta Hać-Szymańczuk, Edyta Lipińska, Olga Grzegrzółka OCENA AKTYWNOŚCI PRZECIWBAKTERYJNEJ OREGANO (Origanum vulgare L.)* Katedra Biotechnologii, Mikrobiologii i Oceny Żywności, Wydział Nauk o Żywności Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego Kierownik Zakładu: dr hab. S. Błażejak, prof. SGGW
Carol and David Schiller, The most antiseptic oil – the Aromatherapy Encyclopedia: A Concise Guide to Over 385 Plant Oils
Hebda Klaudyna, Kurs: Aromaterapia dla początkujących – zacznij bezpiecznie, olejek z oregano.