Właściwości aloesu, zastosowanie, przeciwwskazania.

Aloes słynie z grubych liści wypełnionych tkanką przechowującą wodę. Ten żelowaty miąższ, który jest gorzki w smaku, zawiera mnóstwo substancji aktywnych mogących wpływać pozytywnie na organizm.

Znanych jest 360 gatunków aloesu, ale tylko 20 z nich uważanych jest za lecznicze. Zastosowanie w przemyśle znalazły głównie dwie odmiany: aloes zwyczajny (aloe barbadensis/aloe vera) i aloes drzewiasty (aloe arborescens).

Właściwości aloesu

Fenomen aloesowego miąższu wynika z ilości i różnorodności związków aktywnych biologicznie oraz obecności odpowiednich stymulatorów, zwiększających działanie tych związków aktywnych. W żadnym naturalnym produkcie pochodzenia roślinnego nie zaobserwowano jak wysokiego poziomu biostymulatorów, jak właśnie w aloesie.

Skład liści aloesu:

• ponad 90 % miąższu stanowi woda
• reszta, czyli kilka procent, to tzw. sucha masa
• około 70% suchej masy stanowi błonnik
• obok niego występuje około 270 substancji czynnych, takich jak:

aminokwasy (m.in histydyna, lizyna, leucyna, metionina, arginina, treonina, walina i fenyloalanina); witaminy (A, C, E oraz z grupy B); minerały (cynk, magnez, wapń, selen, chrom, sód, potas, żelazo, siarka, miedź, krzem, mangan, lit, kobalt, nikiel, glin, fosfor, bor), kwasy tłuszczowe (linolowy, arachidonowy, linolenowy, kaprylowy, mirystynowy, stearynowy, palmitynowy), związki glikozydowe ( m.in saponiny), cukry (polisacharydy, mukopolisacharydy, monosacharydy), enzymy.

Substancje wchodzące w skład miąższu z aloesu mogą się nieco różnić w zależności od rejonu i sposobu uprawy.

W jaki sposób aloes wpływa na nasze zdrowie?

1) Stymuluje odporność

Polisacharydy znajdujące się w aloesie, których głównym składnikiem jest acemannan, aktywują komponent odpowiedzialny na pobudzenie limfocytów B do produkcji przeciwciał. Przy okazji indukują procesy usprawniające wchłanianie bakterii przez limfocyty.

Dzięki temu aloes może wzmacniać barierę ochronną organizmu, zwiększać obronę przed patogenami. Może być stosowany profilaktycznie w sezonach większej zachorowalności lub na początku przeziębienia w celu szybkiego zwalczania drobnoustrojów chorobotwórczych.

Dodatkowo może zmniejszać stres oraz zwalczać stres oksydacyjny, który powstaje w organizmie w sytuacjach stresogennych zarówno pochodzenia wewnętrznego, jak i zewnętrznego.

Właściwości wspierające odporność są także stosowane w walce z nowotworami, ponieważ okazuje się, że może on wzmacniać organizm oraz zmniejszać objawy terapii przeciwnowotworowej.

2) Wspomaga trawienie

Aloes stanowi źródło beta-sitosterolu, kampesterolu, bradykinazy i kwasu salicylowego, które mają działanie przeciwzapalne oraz kwasu chryzofanowego, kwasu cynamonowego, lupeoli, fenoli i związków siarkowych, które wykazują działanie przeciwgrzybicze, przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe. Dzięki ich obecności miąższ działa jak naturalny antybiotyk, czyli hamuje rozwój drobnoustrojów chorobotwórczych, normalizuje mikrobiom jelitowy.

Jak się okazuje substancje zawarte w miąższu aloesu hamują rozwój: grzybów, streptokoków, gronkowców, drożdżaków Candida Albicans, pałeczek Helicobacter pylori. Bywa także wykorzystywany podczas walki z pasożytami, takimi jak: owsiki, glisty ludzkie, tasiemce i przywry

Aloes może zatem wykazać korzystne działanie w przypadku zespołu jelita drażliwego, choroby Leśniowskiego Crohna, wrzodziejącego zapalenia jelita grubego, refluksu lub zaparć. Polisacharydy działają przeczyszczająco i odtruwająco, a enzymy ułatwiają proces trawienia. Saponiny, cynk i magnez przyspieszają gojenie się owrzodzeń i nadżerek, związki przeciwzapalne działają także przeciwbólowo, a poprzez nawodnienie mas kałowych aloes dodatkowo ułatwia wypróżnianie się.

3) Obniża poziom cukru we krwi

Niektóre składniki aloesu wpływają na wydzielanie insuliny, dzięki czemu mogę wyrównywać poziom cukru we krwi. Pierwszym z tych składników jest wapń zwiększający wrażliwość tkanek na insulinę, ograniczający syntezę kwasów tłuszczowych i wpływający na uwalnianie nadmiaru trójglicerydów z komórek tłuszczowych. Kolejnymi substancjami są chrom i witamina B6. Współdziałają z insuliną w celu zmniejszenia poziomu cukru.

Wpływ na trwałe obniżenie poziomu cukru został potwierdzony także przez badania kliniczne. W próbie liczącej 5000 pacjentów wykazano, że aloes reguluje przemiany cukrów. Natomiast według opublikowanego w “Hormon Research” raportu, aloes może zmniejszać poziom cukru we krwi o nawet 45% nie wywołując jednocześnie znaczących skutków ubocznych.

4) Pielęgnuje skórę, leczy trądzik i rany

Bogactwo substancji aktywnych i idące za nimi właściwości mogą być przynieść sporo korzyści także w stosowaniu zewnętrznych. Poprzez działanie antybakteryjne i przeciwzapalne może skutecznie minimalizować powstawanie trądziku, a także przyspieszać gojenie się powstałych zmian. Nałożony bezpośrednio na zranienia działa odkażająco i ściągająco. Świetnie sprawdza się także na poparzenia słoneczne, które łagodzi i chłodzi. W przypadku ukąszeń lub wysypki skutecznie zmniejsza swędzenie i odkaża skórę.

Witaminy A, C, E oraz witaminy z grupy B, a także minerały zawarte w miąższu aloesowym wpływają na zdrowy, młodzieńczy wygląd skóry, aminokwasy zmiękczają ją, a mukopolisacharydy wiążą wodę w skórze, zapobiegając wysuszeniu. Może także rozjaśniać i niwelować blizny. Korzystnie działa także na włosy – wzmacnia, nawilża i uelastycznia je, zmniejsza wypadanie i redukuje łupież.

Dzięki tak korzystnego działaniu jest bardzo szeroko wykorzystywany w produkcji kremów, maseczek, toników, balsamów szamponów, a nawet dezodorantów.

5) Oczyszcza organizm

Dzięki usprawnianiu pasażu jelitowego oraz eliminacji znajdujących się w przewodzie pokarmowym patogenów aloes wspiera oczyszczanie organizmu. Niektóre polisacharydy przyłączają metale ciężkie i wspomagają funkcje wątroby i nerek.

W badaniach zaobserwowano, że przemiany substancji aktywnych zawartych w aloesie prowadzą do wzrostu aktywności mikrobiomu jelitowego, a zawarta w nim woda nawilża masy kałowe, dzięki czemu jelita są szybciej i dokładniej oczyszczane ze zbędnych produktów przemiany materii (w tym toksycznych).

6) Alkalizuje organizm

Związki zawarte w aloesie sprawiają, że generuje on w organizmie odczyn zasadowy, dzięki czemu może wpływać na zachowanie równowagi kwasowo-zasadowej organizmu. Niestety w naszej diecie przeważają produkty zakwaszające. W organizmie znajdują się mechanizmy odpowiedzialne za utrzymywanie optymalnych dla życia warunków, ale ich ciągła praca nad neutralizacją kwaśnego ph wiąże się ze znacznym nadwyrężeniem całego organizmu.

Produkty tworzące środowisko zasadowe są zatem niezbędne do utrzymania równowagi oraz sprzyjają procesom zdrowienia.

Przeciwwskazania i efekty uboczne

Nie zaleca się ciągłego spożywania aloesu przez dłuższy czas. Może to doprowadzić do uzależnienia ze strony układu trawiennego, w konsekwencji czego prawidłowe wypróżnienie bez zastosowania soku staje się niemożliwe.

Do chorób, w których należy zrezygnować ze spożywania aloesu, a przynajmniej skonsultować to wcześniej ze specjalistą są: cukrzyca, choroby nerek, choroby tarczycy, nadciśnienie i problemy związane z sercem.

Pojedyncze badanie wykazało, że długotrwałe spożywanie aloesu może zwiększać ryzyko wystąpienia raka jelita grubego. Nie zostało ono jednak potwierdzone, a inne obserwacje wśród cierpiących na nowotwory wykazywały profity wynikające ze spożycia aloesu.

Przyjmowanie doustne aloesu nie jest wskazane u kobiet w ciąży oraz karmiących piersią.

Do efektów ubocznych, które mogą wystąpić zarówno podczas stosowania na skórę jak i doustnie należą objawy alergii, czyli zaczerwienienie, podrażnienie i wysypka. Stosowanie wewnętrzne może wiązać się także z wystąpieniem bólów brzucha, biegunki, zaburzeń krzepliwości krwi, zaburzeń elektrolitowych, a także, być może, niedoczynności tarczycy.

Aloes, jak wiele substancji naturalnych nieuznawanych za leki, nie jest testowany pod względem interakcji z lekami oraz potencjalnych działań niepożądanych. Dlatego jeżeli przyjmujesz regularnie jakiekolwiek leki to warto skontaktować się ze specjalistą, w celu określenia jak i czy aloes może wpłynąć na ich działanie.

Aloes dla dzieci

Aloesu nie powinno podawać się niemowlętom poniżej 1 r.ż, przede wszystkim ze względu na właściwości obniżające poziom cukru we krwi.

U małych dzieci nie powinien być on stałym elementem diety, ponieważ może wpłynąć na rozleniwienie układu pokarmowego. Można podawać go doraźnie, w niewielkich ilościach, na przykład pomocniczo przy zaparciach. Dawkę najlepiej skonsultować ze specjalistą.

Jeśli chodzi o stosowanie zewnętrzne, nie powinno się stosować aloesu u dzieci do 2 r.ż. U starszych można użyć preparatów z dodatkiem aloesu, ale zawsze w rozcieńczeniu. Okłady ze stężonego soku lub bezpośrednio z liści mogą wywołać silne podrażnienia.

Dostępne formy aloesu

Najlepszym źródłem preparatów z aloesu jest własna roślina.

Świeżo oderwany liść ma największe stężenie substancji czynnych, które później wraz z procesami technologicznymi są tracone. Hodowanie aloesu jest dziecinnie proste, a małą roślinę kupisz za około kilkanaście złotych.

Pamiętaj tylko, że wykorzystywać należy co najmniej trzyletnią roślinę, ponieważ dopiero wtedy ma ona optymalną zawartość substancji aktywnych biologicznie. Za najbardziej wartościowe uważa się rośliny 3-4 letnie, a osobników powyżej 5 lat nie powinno się już stosować w celach leczniczych.

Sok 100%

Znajdziesz go w aptece lub sklepie ze zdrową żywnością. Na co należy zwrócić uwagę wybierając sok? Oczywiście na skład. Powinien być to 100% sok z aloesu, zwykle zawierający dodatkowo regulator kwasowości. Cena za 1l butelkę wynosi zwykle od kilkunastu do czterdziestu złotych.

Jeśli chodzi o spożywanie soku, według zaleceń producenta jest to 50 ml rozcieńczone w wodzie w stosunku minimum 1:1. Taki roztwór należu spożyć raz dziennie przed posiłkiem.

Sok możesz także zastosować na skórę zewnętrznie dodając go do maseczki, rozcieńczając i stosując jako tonik lub nakładać w formie opatrunku.

Kapsułki

Są drugą (wygodniejszą i szybszą) formą suplementacji aloesu. Niestety nie lepszą. Kapsułki oprócz wyciągu z aloesu zawierają substancje wypełniające czy tworzące otoczkę, a często także inne zupełnie zbędne. Dlatego nie jest to wydajne i ekonomiczne rozwiązanie, a na pewno przyniesie mniejsze korzyści zdrowotne.

Żel aloesowy

Przeznaczony jest do stosowania zewnętrznego. Tutaj szczególnie uważać należy na skład produktu i jaka jest w nim zawartość aloesu. Żel z dobrym składem można kupić już za kilkanaście złotych za 250ml.

Dla kogo polecany jest żel? Tak naprawdę sprawdzi się w każdym typie cery, ale największe korzyści czerpać będzie skóra trądzikowa oraz starzejąca się, ponieważ aloes wspomaga gojenie się wyprysków a także zapobiega i zmniejsza już istniejące blizny czy zmarszczki.  

Kosmetyki zawierające aloes

Dodatkowo dostępnych jest mnóstwo kosmetyków z dodatkiem aloesu, np. kremy, szampony, żele do mycia twarzy/ciała, toniki, maseczki.